Thơ của Minh Mạng Hoàng đế
Minh Mệnh hoàng đế 明命皇帝
Vua Minh Mệnh 明命 (1791-1840) tức Nguyễn Thánh Tổ 阮聖祖, là vị hoàng đế thứ 2 của triều Nguyễn, trị vì từ năm 1820 đến năm 1840 khi ông qua đời. Ông được xem là một ông vua năng động và quyết đoán, đã đề xuất hàng loạt cải cách từ nội trị đến ngoại giao. Ông cho lập thêm Nội các và Cơ mật viện ở kinh đô Huế, bãi bỏ chức tổng trấn Bắc thành và Gia Định thành, đổi trấn thành tỉnh, củng cố chế độ lưu quan ở miền núi. Dưới thời ông, quân đội nhà Nguyễn được tổ chức lại, chia thành bộ binh, thuỷ binh, tượng binh, kị binh và pháo thủ binh. Minh Mệnh còn cử quan ra chỉ đạo khai hoang ở ven biển Bắc Kỳ và Nam Kỳ.
Là người tinh thông Nho học và sùng đạo Khổng Mạnh, Minh Mệnh rất quan tâm đến việc học tập và củng cố thi cử, năm 1822 ông mở lại các kỳ thi hội, thi đình ở kinh đô để tuyển chọn nhân tài.…
Đăng Điều Ngự tháp 登調御塔 • Lên tháp Điều Ngự登調御塔
巍峨寶塔據山巔,
十級而登豈倦焉。
四面遐觀臨大地,
三層敲矗立中天。
永留調御千秋在,
常轉法輪萬古傳。
內典未諳通妙諦,
善心充擴悟真詮。
Đăng Điều Ngự tháp
Nguy nga bảo tháp cứ sơn điên,
Thập cấp nhi đăng khởi quyện yên.
Tứ diện hà quan lâm đại địa,
Tam tằng xao súc lập trung thiên.
Vĩnh lưu Điều Ngự thiên thu tại,
Thường chuyển pháp luân vạn cổ truyền.
Nội điển vị am thông diệu đế,
Thiện tâm sung khoách ngộ chân thuyên.
Bài thơ được khắc trên văn bia chùa Thánh Duyên toạ lạc trên núi Thuý Vân, gần cửa biển Tư Hiền cách thành phố Huế khoảng 40km về phía nam. Chùa do vua Minh Mạng (1820-1840) vẽ kiểu xây dựng, khánh thành vào mùa xuân năm Đinh Dậu (1837).
Bản dịch của (Không rõ)
Vòi vọi đầu non tháp báu phơi,
Trèo lên mười bậc khoẻ như chơi.
Bốn bề trông rộng mênh mông đất,
Ba bậc vươn cao bát ngát trời.
Điều Ngự nghìn năm còn đứng mãi,
Pháp luân muôn thủa vẫn quay vời.
Xem kinh diệu đế dù chưa tỏ,
Lòng thiện tràn dâng đã rõ mười.
Sưu tầm tren Văn học Việt