Nữ học sĩ Ngô Chi Lan Thời Vua Lê Thánh Tông

 

Ngô Chi Lan (吳芝蘭; 1434 – 1497), biểu tự là Quỳnh Hương (瓊香), thường được gọi là Kim Hoa nữ học sĩ (金華女學士) hoặc Phù Gia nữ học sĩ (苻家女學士), là một nữ sĩ dưới triều Lê Thánh Tông trong lịch sử Việt Nam.

 

      Bà là chị em họ với Lê Thánh Tông, cháu gái của Quang Thục Hoàng thái hậu, thân phận rất cao quý. Thuở ban đầu của nền văn học Việt Nam, Ngô Chi Lan là một nữ sĩ tài năng và là một trong những nữ nhà thơ đầu tiên, có vai trò quan trọng trong lịch sử văn học Việt Nam.

       Ngô Chi Lan là người làng Phù Lỗ (tục gọi làng Sọ), huyện Kim Hoa (sau đổi là Kim Anh), trấn Kinh Bắc. Vùng đất này trước đây gọi là xã Phù Lỗ, huyện Kim Anh, tỉnh Phúc Yên; từ năm 1978 đến nay đổi thành huyện Sóc Sơn, thuộc ngoại thành Hà Nội. Sau đây là một tác phẩm của bà:

Nguyên văn chữ Hán

題衛靈山

衛靈春秋白雲閒

萬紫千紅艷世間

銕馬在天名在史

英熊凜凜滿茳山

                   吳芝蘭

Phiên âm:

Đề Vệ Linh Sơn

Vệ Linh cây cỏ lẫn mây ngàn

Muôn tía nghìn hồng đẹp thế gian

Ngựa sắt lên trời tên rạng sử

         Anh hùng mãi mãi với giang san;

                                   Ngô Chi Lan