Đến với bài thơ “TRỌN NGHĨA ” của Tứ Đức

TRỌN NGHĨA

 Trọn nghĩa bên nhau thỏa tấm lòng

Bao ngày thấp thỏm những chờ mong

Tìm tơ đắp tổ như thân én

Kiếm mật nuôi đời tựa cánh ong

Cũng muốn thuyền duyên neo cập bến

Hằng trông nước biếc chảy chung dòng                                      

Trăm năm mộng ước luôn cao đẹp

Giếng nước quê mình  vẫn mát trong.

                                 Tứ Đức

Bài thơ “Trọn Nghĩa” của Tứ Đức là một khúc tình ca mang đậm phong vị cổ điển, diễn tả mối tình son sắt, thủy chung và đầy nhân nghĩa giữa hai tâm hồn đồng điệu. Với thể Đường luật bát cú, tác giả đã vận dụng nhuần nhuyễn niêm, luật, đối, gieo vần, tạo nên một bản hòa âm hài hòa giữa ý và tình, giữa hình ảnh và cảm xúc.

Hai câu đề mở ra một cảm xúc chân thành, da diết của tình nghĩa đôi lứa:

Trọn nghĩa bên nhau thỏa tấm lòng
Bao ngày thấp thỏm những chờ mong

Câu đầu khẳng định cái “trọn nghĩa” như một lý tưởng sống, một lời nguyện ước vẹn tình tròn đạo. Câu sau gợi nỗi “thấp thỏm chờ mong”, biểu hiện cung bậc tình cảm rất người – vừa lo âu, vừa hy vọng, vừa thương nhớ. Tình yêu ở đây không bốc đồng, mà chín chắn, được nuôi dưỡng bằng niềm tin và sự nhẫn nại.

Hai câu thực tiếp nối dòng cảm xúc ấy bằng những hình ảnh giàu sức gợi:

            Tìm tơ đắp tổ như thân én
Kiếm mật nuôi đời tựa cánh ong

Cặp đối này thật chỉnh, vừa ý vừa hình. Hình ảnh “én” và “ong” tượng trưng cho sự chăm chỉ, gắn bó và xây đắp – một bên là tổ ấm, một bên là đời sống. Tình yêu của con người cũng vậy, không chỉ là cảm xúc, mà còn là sự sẻ chia, vun đắp, cùng nhau vượt qua gian khó để tạo dựng hạnh phúc.

Hai câu luận chuyển ý tự nhiên, hướng tới khát vọng bền lâu:

Cũng muốn thuyền duyên neo cập bến
Hằng trông nước biếc chảy chung dòng

Ở đây, “thuyền duyên” và “nước biếc” là những ẩn dụ cổ điển mà vẫn tươi mới. Con thuyền tượng trưng cho kiếp người, cho hành trình tìm bến đỗ yêu thương. “Nước biếc chảy chung dòng” là biểu tượng cho hạnh phúc song hành, cho ước nguyện được gắn bó đến trọn đời.

Hai câu kết khép lại bằng âm hưởng thanh bình, thủy chung và đầy đạo lý:

    Trăm năm mộng ước luôn cao đẹp
Giếng nước quê mình vẫn mát trong.

“Trăm năm” là lời thề nguyền vĩnh cửu, “giếng nước quê mình” là hình ảnh dân dã nhưng sâu sắc, gợi sự trong lành, bền vững và gắn bó với cội nguồn. Tình yêu trong thơ Tứ Đức không chỉ là tình riêng mà còn chan chứa đạo lý sống – “trọn nghĩa” với người, với đời, với quê hương.

Tổng kết: Bài thơ “Trọn Nghĩa” giản dị mà sâu lắng, khai thác chất liệu dân gian (én, ong, thuyền, giếng nước) để gửi gắm triết lý tình yêu chân thật: hạnh phúc chỉ có được khi hai người cùng vun đắp, cùng giữ gìn và cùng hướng đến điều thiện mỹ. Giọng thơ mộc mạc mà tinh tế, vừa cổ kính, vừa đượm tình người, xứng đáng là một đóa hoa đẹp trong vườn thơ Đường luật hiện đại của Tứ Đức.

Tóm lại: “Trọn Nghĩa” là bài thơ biểu trưng cho tình yêu thủy chung, đằm thắm và mang hơi thở đạo lý Việt – tình trong như giếng nước quê nhà, bền lâu cùng năm tháng.

                                                                               4.0